தொடர்ச்சியான தியாகங்களுக்குப் பின்னால்
எண்ணிலடங்கா உத்வேகம் தரும் ஆளுமைகளும் இருந்திருக்கிறார்கள்.
அவர்கடைய வேண்டுகோளுடன் சமுதாயம் விழித்துக்கொண்டு போராட்டத்திற்கு முன் வந்தது.
1857 ஆம் ஆண்டிலேயே பிரசிடென்சி கல்லூரியில் பி.ஏ., பட்டம் பெற்ற முதல் இந்திய மாணவர் இவர்தான். இதன் காரணமாக அப்போதைய பிரிட்டிஷ் அரசு அவரை வரவேற்றது.
அவர் பிரிட்டிஷ் ஆட்சியாளர்கள் மீது கூர்மையான நையாண்டி செய்தார், அதன் பிறகு 1882 இல் அவரது உன்னதமான நாவலான ஆனந்தமடம் வெளிவந்தது.
தேசிய பாடல் வந்தே மாதரத்தை இயற்றியவர்.
